Het praktijkverhaal van KNVB Assist rondom hartfalen tijdens SVF – EDO

18 Jun 2018 | Laatste Nieuws

Wat was de situatie waar de club mee te maken had en wat lag ten grondslag aan deze situatie?

Tijdens de winterstop in het seizoen ’17-’18 speelde op 16 januari 2018 het eerste elftal van SVF uit Cothen een oefenwedstrijd tegen EDO 1 uit Utrecht. De oefenwedstrijd vond plaats op sportcomplex De Nieuwe Kamp bij SVF te Cothen. Doordat het een oefenwedstrijd betrof, was vrij wisselen van spelers tijdens de wedstrijd mogelijk.

In het begin van de tweede helft werd bij EDO een keeperswissel toegepast. De keeper van EDO had een normale warming-up gehad. Nadat de keeperswissel had plaatsgevonden en de wedstrijd vervolgde, kwam na enkele minuten een aanval vanuit SVF in de richting van de goal van EDO. De aanval voltrok zich aan de zijkant van het speelveld, waarbij op dat moment de keeper van EDO zich in het centrum van het zestienmetergebied bevond. Het viel enkele aanwezigen op dat de keeper van EDO onnatuurlijke bewegingen maakte. Eerst slingerend en zwalkend, om vervolgens voorover op de grond te vallen met zijn gezicht naar de grond gericht. Deze situatie leidde direct tot het alarmeren van de scheidsrechter, spelers en trainers om het spel stil te leggen. Diverse spelers, trainers en leiders renden richting het doelgebied van EDO om de situatie en de toestand van de keeper op te nemen. Direct werd duidelijk dat actie werd verlangd, deze werd ook per direct ondernomen. De leiding in de te nemen stappen werd genomen door de trainer van EDO en een omstander namens SVF, beiden bekend met het verlenen van eerste hulp én (hulp bij) reanimatie. De hulplijn 112 werd gebeld en de locatie rondom de keeper werd vrij gemaakt. Commando’s en verzoeken vanuit de hulpverleners werden door de omstanders gevolgd zodat een overzichtelijke situatie werd gecreëerd en de reanimatieprocedure formeel kon worden gestart.

Nabij het sportcomplex was een AED aanwezig. Door het hierop vermelde noodnummer (mobiel nummer) te bellen zou de code, om de AED uit de houder te krijgen, worden verkregen. Doordat het mobiele noodnummer niet werd beantwoord, werd onnodig tijd verloren, wat dientengevolge -uiteraard- leidde tot paniek en emotionele uitbarstingen bij personen die toegang tot de AED trachtten te verkrijgen. Maar omdat 112 reeds was ingeschakeld, was alsnog het centrale AED netwerk geactiveerd. Een bij het AED netwerk aangesloten vrijwilliger was als eerste ter plaatse met een AED. Deze AED is aangesloten op het slachtoffer, waarna de reanimatieprocedure kon worden vervolgd. Ondertussen waren de overige betrokkenen begeleid naar de kantine van SVF. Enkele minuten na het vervolgen van de reanimatieprocedure volgde aankomst van de reguliere hulpdiensten zoals brandweer, politie en ambulance. De hulpinstanties hebben aansluitend in goede samenwerking een stabiele situatie voor het slachtoffer weten te creëren, waarna de keeper in de ambulance is afgevoerd naar het ziekenhuis.

Tot slot van de emotionele en memorabele avond hebben de politieagenten en overige nog aanwezige hulpdiensten een debriefing gehouden en informatie verschaft aan de elftallen en begeleiding, alsmede de overige (nog) betrokken aanwezigen bij de voetbalvereniging.

Welk idee heeft de club bedacht om de situatie beter te maken? Wat was de eerste stap? Welke
handelingen verrichtte de vereniging daarna?

Sinds enige jaren is er een AED beschikbaar op sportcomplex De Nieuwe Kamp. Het apparaat hangt op een centrale plek om, in geval van nood, door meerdere instanties te kunnen worden gebruikt. Dit betreft de voetbalvereniging en de naastgelegen bredeschool. Doordat de AED zich op een openbare locatie bevindt is deze uitgevoerd als ‘beveiligde’ (anti-molest) versie en is alleen te bereiken door het verwijderen van een cijferslot met code. De code moet via een centraal mobiel netwerk worden verkregen. Doordat het noodnummer dus niet bereikbaar was, is op de betreffende avond de AED niet fysiek bereikt. Dit kan en mag -uiteraard- nimmer gebeuren. Achteraf is overigens gebleken dat een beperkt aantal leden bij de voetbalvereniging de code van het cijferslot kenden, echter geen van deze leden was op de betreffende avond aanwezig. Binnen de voetbalvereniging heeft het voorval en met name de gevolgen hiervan, veel stof doen opwaaien. Door het bestuur van SVF is daags na het voorval een bijeenkomst georganiseerd waarbij direct en indirect betrokkenen waren uitgenodigd om aanwezig te zijn. Tijdens de bijeenkomst is ingegaan op de gebeurtenissen van de betreffende avond in januari (evaluatie), inventarisatie van eventuele hulpbehoefte of vraag naar ondersteuning, de situatie omtrent de beschikbaarheid én bereikbaarheid van een AED, aanwezigheid of totstandkoming van geldende protocollen, inventarisatie van leden die in het bezit zijn van een EHBO-diploma of kennis van en over reanimaties en tot slot welke ‘lering’ kan worden getrokken uit het gebeuren.

Primair is besloten om op de voetbalclub een eigen AED ter beschikking te hebben en niet (meer) afhankelijk te zijn van derden in het specifieke geval van reanimaties. Secundair is -inmiddels- binnen de voetbalvereniging een BHV protocol opgesteld en is onderzocht welke leden beschikbaar kunnen zijn in het geval van reanimaties, waartoe reanimatiecursussen zullen worden georganiseerd. Dit wordt eventueel doorgetrokken naar overige betrokkenen / vrijwilligers én mogelijk ouders van de leden die bij de vereniging verblijven op sportdagen.

Op 1 februari 2018 is het bestuur van SVF met enkele afgevaardigden, waaronder de eerste hulpverlener, op bezoek geweest bij voetbalvereniging EDO. Hier is tevens een ontmoeting geweest met de getroffen keeper van EDO, die volop aan zijn herstel werkte. Wij hebben de ontmoeting als zeer bijzonder ervaren, met name dat de keeper voor de SVF-ers een gezicht kreeg. Bij het bestuur van EDO heerste een euforisch gevoel dat de keeper weer terug was bij de club. Beide hulpverleners, Ilo Venetis (trainer van EDO) en Tim Verkuijl (namens SVF) werden zeer gewaardeerd voor hun inzet en levensreddende actie.

Regelgeving en KNVB richtlijnen
Bij de KNVB is nagegaan of er -wettelijke- verplichtingen bestaan betreffende aanwezigheid van BHVers bij sportevenementen en activiteiten bij voetbalverenigingen in het bijzonder. Vanuit de KNVB is bevestigd dat dit niet verplicht is. Wellicht kan de KNVB hier naar de toekomst een voorstrekkersrol vervullen in informatieverstrekking richting de clubs en als leidraad protocollen of richtlijnen opstellen, al dan niet in samenwerking met het Rode Kruis die EHBO verricht. Bij SVF onderkennen wij inmiddels het belang en nut van BHV-ers binnen sportverenigingen. In geval van calamiteiten telt immers iedere seconde. Opvallend is het overigens dat hulpverlening primair wordt aangeboden en verleend aan de leden en betrokkenen vanuit de vereniging waar het slachtoffer is gevallen. Wij willen de KNVB erop attenderen om tevens de vraag, aangaande het bieden van hulp of begeleiding, tevens te stellen aan betrokkenen van de tegenstander. We hebben ervaren dat dit een vraag is die leeft onder de leden van SVF.

Verenigingsadviseur KNVB
Op de betreffende avond van de oefenwedstrijd tussen SVF en EDO was Sharuska Smelik op het sportcomplex aanwezig, zij is in het bedrijfsleven werkzaam als verenigingsadviseur bij de KNVB. Haar aanwezigheid op die avond was niet geheel toevallig. Sharuska is speelster van vrouwen 1 en was met haar team net klaar met trainen toen de oefenwedstrijd begon waarin het ongeval gebeurde. Sharuska heeft op de betreffende avond van dichtbij de gebeurtenissen meegemaakt. In de aansluitende periode heeft voetbalvereniging EDO contact gezocht met de KNVB om het voorval te melden en mogelijke hulp en advies in te roepen. Hierbij is EDO in contact gekomen met verenigingsadviseur Sharuska, hetgeen uiteraard leidde tot een korte introductie van het voorval en aansluitend direct actie op de hulpvraag. Sharuska heeft voetbalvereniging EDO geadviseerd en bijgestaan in het vervolgproces en heeft adequaat gereageerd én geacteerd op actuele vraag naar informatie en hulp.

Zijn er in dit project nog toekomstplannen? Wat heeft de vereniging nog ideeën om het plan verder uit te voeren?
SVF heeft met EDO de afspraak gemaakt om op een later moment met 1 of meerdere elftallen vriendschappelijke wedstrijden te spelen, in combinatie met een BBQ of soortgelijk vertier. In de komende periode zal bij SVF verder worden gewerkt aan het registreren van BHV-ers binnen de club en het geven van BHV cursussen. SVF heeft hiertoe een specialist / deskundige in de arm genomen die de BHV cursussen en trainingen jaarlijks zal verrichten. Op deze manier zal meer betrokkenheid worden gecreëerd wat uiteindelijk leidt tot het vertrouwd omgaan met en gebruik
van een AED. Onder leden en ouders is tevens geënquêteerd op -gediplomeerde- EHBO-ers.

Wat zijn de ‘gouden tips’ van de vereniging voor andere clubs die een vergelijkbaar idee willen realiseren?
• zorg voor de aanwezigheid van een up-to-date BHV of EHBO plan of protocol (beleid voor en door
clubbesturen).
• zorg voor een bereikbare en gekeurde AED in het clubgebouw of in de directe nabijheid hiervan.
• zorg voor betrokkenheid en kennis onder de leden en ouders in het kader van
hulpverleningsplannen en -protocollen, zodat draagvlak en ‘vertrouwd’ omgaan met
noodsituaties ontstaat.